Controle op de energiegegevens van uitkeringsgerechtigden: pilootproject verlengd ondanks de resultaten

Geplaatst op: 06/09/2017 - Bijgewerkt: 05/10/2017

De federale overheid wil de controle op uitkeringsgerechtigden opvoeren[1], met name door de datamining inzake gegevens van het energieverbruik uit te breiden (klik hier voor meer informatie over deze problematiek). Het doel van deze maatregel bestaat erin om frauderende uitkeringsgerechtigden sneller te ontmaskeren (domiciliefraude: valse alleenstaanden of fictieve domicilie).

We hadden al ernstige bedenkingen ten tijde van de uitwerking en de stemming van de wet die het mogelijk maakt om energiegegevens van mensen die recht hebben op een uitkering te verzamelen. Ook nu kunnen we niet anders dan ons ongenoegen uiten over deze aankondiging, die kansarme gezinnen opnieuw stigmatiseert. Bovendien blijkt uit de resultaten van de testfase dat de maatregel niet enkel inefficiënt is, maar ook duur voor de samenleving.

Tijdens de periode van zes maanden waarin energiegegevens werden verzameld door DNB Enids (actief in 229 gemeenten in Vlaanderen en 4 in Wallonië)[2]:

• werden meer dan 27. 000 anomalieën (vermeend abnormaal verbruik) vastgesteld;
• werden 344 onderzoeken ingesteld;
• werd in 27 dossiers domiciliefraude vastgesteld;
• werden 250 dossiers geseponeerd;
• zijn er nog 67 onderzoeken lopende;
• de infrastructuur en implementatie van het pilootproject hebben samen al €200.000 gekost.

We stellen ons dus vragen bij het doel van een dergelijke maatregel, met name in het licht van de hoge kostprijs ervan. Bovendien vragen we ons af of de maatregel niet in strijd is met de “privacywet”[3]. Het evenredigheidsbeginsel dat door deze wet wordt opgelegd, lijkt niet echt te worden gerespecteerd wanneer we het grote aantal privégegevens dat openbaar wordt gemaakt vergelijken met het bijzonder kleine aantal fraudegevallen.

Momenteel is enkel DNB Eandis betrokken bij het project, maar weldra zullen ook RESA, Sibelga, Infrax, AquaFlanders, AquaBru en AquaWal deelnemen. Ondanks de bovenstaande gegevens wil de regering het pilootproject toch uitbreiden.

Ter herinnering: in dit project worden gegevens uit de databanken van Eandis en die van de RVA en het RIZIV met elkaar vergeleken. Op dit moment zijn dus enkel steuntrekkenden die afhankelijk zijn van deze twee instanties betrokken (met andere woorden mensen die een werkloosheidsuitkering of een uitkering van hun mutualiteit ontvangen). Op termijn is het de bedoeling dat de databanken van alle openbare instanties die uitkeringen betalen, worden gebruikt.

We eisen nog steeds de afschaffing van deze wet die we onrechtvaardig, onrealistisch en onwettig vinden[4]. We herhalen nogmaals dat er geen enkele norm inzake gemiddelde energieverbruik kan worden opgesteld voor controledoeleinden. We wijzen opnieuw op het onrechtvaardige karakter van de maatregel omdat hij in het overgrote deel van de gevallen ten onrechte mensen met de vinger wijst die hun dagelijkse praktijk moeten rechtvaardigen. Hij draagt er in heel grote mate toe bij dat een publiek dat al in armoede leeft en reeds gestigmatiseerd wordt, nog meer verdacht wordt. Tot slot begrijpen we niet waarom de regering dit pilootproject, dat zijn beperkingen duidelijk heeft getoond, zo hardnekkig wil uitbreiden.

 

[1] http://www.standaard.be/cnt/dmf20170731_02996679 ; http://www.lalibre.be/actu/politique-belge/le-gouvernement-michel-renforce-la-lutte-contre-la-fraude-sociale-598006b4cd70d65d251c7f72

[2] http://www.lachambre.be/doc/CCRI/pdf/54/ic680.pdf

[3] Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens.

[4] De Liga voor Mensenrechten heeft overigens al een beroep tot nietigverklaring van deze wet ingediend bij het Grondwettelijk Hof. Het beroep is nog steeds hangende.